4 klasa. Temat 24. Dane tekstowe w języku Python. 2 lekcje

 

Krok 1. Warto powtórzyć

👉 Jakiego typu zmienne stosowaliśmy w programach?

👉 Jakie są zasady dotyczące nazw zmiennych?

Krok 2. Wprowadzanie i wyprowadzanie danych tekstowych

Zapisując wybrany algorytm w języku programowania, m.in. dobieramy odpowiednie struktury danych. Jeśli algorytmy dotyczą działań na liczbach, stosujemy dane liczbowe, jeśli pracy na tekstach – tekstowe typy danych.

Ćwiczenie 1. Wyprowadzamy dane tekstowe na ekran

1) Napisz program wyprowadzający w wierszu wyraz wprowadzony z klawiatury, a następnie w kolumnie –  litery tego wyrazu. Skorzystaj z rysunku: 

2) Zapisz program w pliku pod nazwą wyprowadzanie_napisow.

Ćwiczenie 2. Wyprowadzenie liter napisu w kolumnie z wykorzystaniem zmiennych indeksowanych

Aby w języku Python wyznaczyć długość łańcucha, możemy użyć w standardowej funkcji len. Na przykład len(napis) oznacza długość łańcucha pamiętanego w zmiennej napis. 

1) Przepisz program pokazany na rysunku:

2) Czym są różnią zapisy instrukcji for w Ćw. 1 i 2 ? 

3) Zapisz program w pliku pod nazwą wyprowadzanie_napisow_indeksy. Uruchom i przetestuj program dla kilku różnych wartości zmiennej wyraz. 

4) Zmodyfikuj program, aby w kolejnych wierszach wyświetlała się co druga litera wprowadzonego wyrazu (zaczynając od pierwszej litery. 

5) Zapisz plik pod tą samą nazwą.

Krok 3. Łączenie napisów

Napisy możemy ze sobą łączyć, używając operatora +

Na przykład instrukcja:

print("sa" + "mo" + "chód")

wyprowadzi na ekran napis "samochód". 

Łączenie łańcuchów nazywamy konkatenacją. Możemy również łączyć łańcuchy, które wcześniej przypiszemy do zmiennych.

Ćwiczenie 3. Łączymy napisy

1) Napisz program łączący dwa łańcuchy, które przypiszemy do zmiennych w programie. Skorzystaj ze wzoru na rysunku, ale podaj inne napisy:

2) Zapisz program w pliku pod nazwą laczenie_lancuchow.

Krok 4. Wyodrębnianie fragmentów tekstu

W języku Python możemy wyodrębnić fragment napisu, wskazując indeksy pierwszego i ostatniego znaku fragmentu i rozdzielając je dwukropkiem.

Ćwiczenie 4. Łączymy napisy

1) Przepisz program pokazany na rysunku. Ten program wyświetla pierwszy znak tekstu (o indeksie 0) i dwa ostatnie znaki (fragment tekstu od znaku o indeksie 9 do znaku o indeksie 10).

2) Zapisz program w pliku pod nazwą wyodrebnianie.

Krok 5. Stosujemy dane tekstowe

Ćwiczenie 5. Stosujemy dane tekstowe

1) Napisz program który powinien zamieniać miejscami pierwszą literę z ostatnią, gdy są różne, a następnie wyprowadzić na ekran zmieniony wyraz. W przypadku jednakowych liter powinien się wyświetlić odpowiedni komunikat.

Jak działa program?

Program zaczyna się od sprawdzenia, czy wyraz ma co najmniej dwie litery. Jeśli nie, wypisuje komunikat "Wyraz jest zbyt krótki!" i kończy działanie programu. W przeciwnym razie, za pomocą notacji indeksowej, pobieramy pierwszą i ostatnią literę wyrazu.

Następnie, sprawdzamy, czy te litery są takie same. Jeśli tak, wypisujemy komunikat "Litery na pierwszej i ostatniej pozycji są takie same!" i kończymy działanie programu. 

W przeciwnym razie, tworzymy nowy wyraz poprzez zamianę miejscami pierwszej i ostatniej litery i łączenie ich z pozostałą częścią wyrazu, którą pobieramy za pomocą notacji wyraz[1:-1].

Na końcu, za pomocą funkcji print(), wypisujemy nowy wyraz na ekran.

2) Zapisz program w pliku pod nazwą wyraz_zamiana_pierwsza_ostatnia.

Ćwiczenie 6. Stosujemy dane tekstowe

1) Napisz program zamieniający co drugą literę wyrazu wprowadzonego z klawiatury na literę "x" i wyprowadzający zmieniony wyraz na ekran. 

2) Zapisz program w pliku pod nazwą wyraz_zamiana_na_x

Jak działa program?

Program zaczyna od pobrania wyrazu od użytkownika za pomocą funkcji input().

Następnie tworzy nowy pusty łańcuch new_word, który zostanie wypełniony zmienionym wyrazem. 

W pętli for iterujemy po indeksach liter w wyrazie, sprawdzając, czy indeks jest parzysty czy nieparzysty. 

Jeśli jest parzysty, to dodajemy literę do nowego łańcucha new_word. 

W przeciwnym razie dodajemy literę 'x'.

 

Po zakończeniu pętli, wyświetlamy zmieniony wyraz za pomocą funkcji print().

Ćwiczenie 7. Stosujemy dane tekstowe

1) Napisz program który generuje losowe hasło o długości 15 znaków.

2) Zapisz program w pliku pod nazwą haslo.

Jak działa program?

Najpierw importujemy moduł random. 

Następnie definiujemy trzy łańcuchy znaków s1, s2 i s3, które zawierają odpowiednio duże litery alfabetu łacińskiego, cyfry i znaki specjalne. 

Następnie tworzymy łańcuch s, który jest połączeniem tych trzech łańcuchów, za pomocą operatora +. (Metoda upper() wywołana na stringu s1 zwraca nowy string, który jest kopią s1 z wszystkimi literami zamienionymi na duże litery. Metoda lower() wywołana na stringu s1 zwraca nowy string, który jest kopią s1 z wszystkimi literami zamienionymi na małe litery)

Następnie tworzymy pusty łańcuch password, który będzie przechowywał wygenerowane hasło.

W pętli for generujemy 15 losowych znaków ze zbioru s. Do tego używamy funkcji random.choice(s), która zwraca losowy element z danego zbioru. 

Każdy nowo wygenerowany znak jest dodawany do łańcucha password za pomocą operatora +.

Na końcu wyświetlamy wygenerowane hasło za pomocą funkcji print(). W formacie wyjściowym używamy f-stringa, aby wyświetlić numer iteracji pętli oraz wygenerowane hasło.